Ik post op deze site mijn lesvoorbereidingen (LVB).

Deels omdat ik andere leerkrachten Beeldverhaal wil helpen (en ze zo het warm water niet opnieuw hoeven uit te vinden), en er al zo weinig lesmateriaal beschikbaar is,… 

… maar óók om voor mezelf een overzicht te houden van wat ik ooit gegeven heb, en mijn eigen lespraktijk zo te verbeteren! 

Heb je een opmerking? Loopt een les anders dan je gedacht had? Mis je meer “input”, of krijg je tevéél info om te verwerken? Laat het weten onderaan iedere lesvoorbereiding!

Format

Het format is losjes gebaseerd op het Format lesvoorbereiding Educatieve Master (beeldende en audiovisuele kunsten / Podiumkunsten 2019) van het K.A.S.K./HoGent, waar ik mijn Educatieve Master haalde. Ik liet vooral enkele administratieve zaken achterwege, omdat die toch voor elke leerkracht anders zijn. Zo kan je deze LVB’s makkelijk in je eigen lespraktijk schuiven, en aanvullen wat voor jou het beste past.

Voor wie als autodidact met Beeldverhaal bezig is, en op deze site terechtkwam, bevatten veel van de LVB’s óók interessante oefeningen! Laat ook zeker weten als je buiten een schoolcontext met deze LVB’s aan de slag ging. 

Rubrieken

Vaste rubrieken in iedere LVB op deze site zijn de volgende:

1. Titel

   Iedere les krijgt een sprekende titel. Vaak om de lessen makkelijker van elkaar te onderscheiden.

2. Verloop van de les

   Een kort overzicht van hoe de les verloopt. Hiermee zou je je snel moeten kunnen inbeelden wat de bedoeling is, en of de les voor jouw klas zou werken of niet.

3. Hoofdleerdoelstelling

   Normaal gezien een “zin”, waarin verschillende elementen een ander aspect van de leerdoelstelling in de verf zetten. Deze techniek wordt op diverse plaatsen uit de doeken gedaan (hier of hier) maar komt neer op een denkoefening, die je doel wat “scherper” stelt.

4. Leerplan en geselecteerde leerplandoelen

   Normaal gezien het leerplan (Vlaams DKO of KSO onderwijs) waarbinnen de les plaatsvindt. Iedere onderwijskoepel heeft wel eigen leerplannen, en elke graad heeft dáárbinnen nog specifieke leerplannen (om nog maar te zwijgen over het verschil tussen KSO en DKO!) maar het geeft waarschijnlijk wél een houvast om de les in kwestie in te passen in het leerplan dat van tel is op je eigen school.

   Op termijn (éénmaal de nieuwe eindtermendiscussie in het middelbaar weer wat bekoeld is), wil ik een tool ontwikkelen die de vertaalslag tussen de verschillende leerplannen wat makkelijker maakt (waarschijnlijk een interactieve ExCel). Maar tot dán is het dus hiermee te doen.

   Ik tracht wél mee te geven welke leeftijdsgroep met deze opdracht aan de slag kan! (Ook al is er nog geen officieel Volwassen DKO Beeldverhaal, en is er daarom onze petitie, tóch geef ik al heel wat opdrachten mee die ook voor volwassenen boeiend zijn!)

5. Beginsituatie

   Dit is de plaats waar je best even checkt of je leerlingen “klaar” zijn voor deze les, en of je klas dit aankan qua samenstelling (of beschikbare ruimte) .

6. Middelen

   Dit is het materiaallijstje voor jezelf, je school of voor de leerlingen. Check hier of je alles al in huis hebt!

7. Aandachtspunten

   Zaken die ik heb opgemerkt in mijn eigen lespraktijk, maar ook issues die ik voorzie in andere klassen, en weldra waarschijnlijk ook (in updates) aanvullingen door andere leerkrachten!

8. Opdracht

   Dit is de opdracht zoals ze wordt uitgelegd aan de leerlingen. Ze spreekt vanuit de leerkracht zélf, en theoretisch gezien zou je ze zelfs kunnen “aflezen”, al zou dat heel stroef en “gespeeld” overkomen. Het biedt wél een houvast om de opdracht uitgelegd te krijgen!

9. Bijlage: Technische Fiche (TF)

   Zo vaak mogelijk tracht ik een Technische Fiche mee te geven. Dat is vaak een (geïllustreerd) stappenplan, zodat leerlingen zelfstandig aan de slag kunnen. Heel handig om ook visuele leerlingen goed “mee” zijn (en zijn striptekenaars niet allemaal sterk visueel?). Ik post deze steeds als aparte bijlage, zodat je er een paar van kan uitprinten. Zo kan je in een grote groep enkele TF verspreiden, en hebben de meeste leerlingen (zélfs volwassenen!) een handige leidraad, zodat ze je niet steeds hoeven te storen met eenvoudige vragen als “Wat doen we na stap 3?”

10. Bijlage: Kaartjes, Voorbeelden en/of Presentaties

    Soms is iets nog het duidelijkst in een voorbeeld of een visuele presentatie.

    Soms zijn de kaartjes, voorbeelden of presentaties essentieel voor het verloop van de les (en moet je indien nodig persoonlijke voorbeelden verzinnen waarmee ze kunnen werken!), soms is het gewoon een verduidelijking, handig wanneer je zélf niet voldoende beeldmateriaal voorhanden hebt. 

    Sommige klassen Beeldverhaal hebben een mooie bib aan voorbeelden, en andere leerkrachten hebben dan weer thuis of in de plaatselijk bib voldoende voorbeelden, maar vaak is dat geen optie. Zeker wanneer het gaat over iets zeer specifiek, zoals bv. een techniek die maar door enkele tekenaars wordt toegepast.

11. Geraadpleegde bronnen

    Dit zijn de boeken, strips, televisie en/of films die de inspiratie of onderbouw vormden voor deze les. Soms zelfs het boek waar de opdracht deels is uit overgenomen. Wie meer wil weten over een opdracht of onderwerp, kan hier extra informatie vinden.

12. Lesdoelstellingen

    Dit zijn de concrete doelstellingen waar je in deze les naartoe werkt. Ze zijn meestal een echo van de leerplandoelstellingen, maar geven aan waar je in de les zelf mee bezig bent. 

    Ze komen ook terug in het…

13. Schema van de les

    Dit is een overzicht van de les, met op ieder moment aangegeven welke lesdoelen je voor ogen hebt, welke leerinhoud je brengt, welke didactische werkvormen je hanteert, welke media (middelen) je hiervoor gebruikt, en waarop je moet letten als je wil evalueren of je je lesdoel bereikt hebt.

    Mijn lessen volgen zelden precies elk stukje van dit schema (al zeker niet wat de tijd betreft), maar het helpt wél structureren, en zorgt ervoor dat je ook tijd voorziet voor zelf- of groepsevaluatie. Je kan een les van 4 uur vol tekenen, maar je kan evengoed Anderhalf uur tekenen, dan elkaars werk bekijken en bespreken, weer anderhalf uur tekenen, en bijleren van wat anderen gemaakt hebben. Als ik die momenten niet inplan, riskeer ik ze te vergeten.

    De tijdsinschattingen zijn ook nattevingerwerk vooraf, en ervaring met mijn klas en mijn manier van lesgeven achteraf. De kans is groot dat dat enorm wisselt van leerkracht tot leerkracht, en van les tot les.

    Het schema kan je indien nodig ook omtoveren tot een Rubric, om af te vinken welke leerlingen welke doelstellingen bereikt hebben, al is dat niet de bedoeling. Ik pleit eerder voor een leerlingenvolgsysteem (LVS) waarbij de opdrachten je informeren. In een andere post kom ik hier wellicht nog op terug…

Licentie:

Al deze documenten worden steeds vrijgegeven onder een Creative Commons (CC BY-NC-SA 4.0) licentie. Dat wil zeggen dat je deze info mag verspreiden, aanpassen, remixen, verbeteren en naar je eigen hand zetten, zolang je zorgt voor een naamsvermelding (laat weten dat het van stripAKADEMIE.org komt), je het niet commercieel gebruikt (het dus niet doorverkoopt!) en deelt onder dezelfde licentie.

Ik heb even getwijfeld of ik dit niet beter onder klassiek copyright liet vallen, maar het is beter dat leerkrachten hier “hun ding” mee kunnen doen en verder delen met collega’s.

Vandaar: heb je ideetjes, eigen lesvoorbereidingen die je wil delen, of mis je een rubriek in mijn lesvoorbereidingen? Laat het weten in de comments!