“Strips”… is dat écht lezen?
Veel ouders (maar ook veel leerkrachten!) blijven het lezen van Strip ontmoedigen. Zélfs wanneer het gaat om boekbesprekingen of leeslijstjes. Toch heeft een strip (of het nu een gerespecteerde Graphic Novel is, of nummer 365 in een commerciële reeks) een aantal voordelen die niet te onderschatten zijn!
Hier som ik er zo eventjes 10 op, om jezelf, je collega-leerkrachten, maar ook de ouders of de leerlingen zelf te overtuigen… Hier gaan we!
1. Leesplezier is belangrijk!
Nochtans de reden dat zo veel energie wordt gestoken in leesbevordering en bib-bezoek! Zelfs al leest iemand Strip liever dan “klassieke” boeken, de kans is groter dat ze blijven lezen na hun schooltijd!
2. Alle lezen is lezen!
Al lijkt het leesvoer niet zo hoogstaand, door het lezen zélf (ook al is dat enkel in tekstballonnen) worden de leesspieren getraind. Leren voorspellen wat het volgende woord, of de volgende letter is, en onthouden wat de voorgaande woorden waren, is een “automatisatie”, en hoe meer training, hoe beter. Of dat via Strip is of via boeken (of zelfs via websites) maakt op zich niet uit!
3. Lezen helpt mensen met dyslexie extra oefenen!
Hier wordt gewezen op enkele stevige voordelen. Maar het komt vooral neer op “doseren”: door tekst af te wisselen met beelden, is het lezen minder “vermoeiend” (ook al blijft het verhaal daardoor even boeiend!). Even checken of het lettertype (zoals in veel Europese strips) goed leesbaar is, en je kan als persoon met dyslexie evenveel woorden achter de kiezen krijgen!
4. Strips zijn goed voor je woordenschat!
Dit lijkt misschien tegenstrijdig, maar is intussen bewezen! Hayes & Ahrens (1988) toonde aan dat Strip een veel grotere woordenschat aanboort, dan gemiddelde kinderboeken. (zie ook de oplijsting hiernaast).
Het is ook niet zo vreemd, als je beseft dat je met minder woorden (zo weinig mogelijk tekstballonnen) zo veel mogelijk wil vertellen!
Het juiste woord vinden (ook al is dat misschien wat zeldzamer) is interessanter dan rond de pot draaien!
5. Strips zijn multimodaal
De combinatie tussen beeld en tekst doet boeiende dingen! Net omdat beeld en tekst tegelijk “werken”, heb je beide nodig! Hier een voorbeeld van een stukje Lucky Luke. De grap zit niet in de meedeling “Je bent ontroerd” of in het beeld, maar in de combinatie van tekst en beeld.
Een extra laag complexiteit! Zonder het te merken, werkt je brein om dit soort grappen te “snappen” dubbel zo hard!
Morris & Goscinny, Tenderfoot
Uitgeverij Dargaud
vertaling van Le pied-tendre, 1968
6. Veel strips zijn narratief extra boeiend!
Herinner je je de teletijdmachine van Professor Barabas? Dat is klein bier vergeleken met de vele narratieve trucs die een beetje stevig stripverhaal uithaalt: flashbacks, raamvertellingen, wisselende vertellers, interne dialoog, verzwegen informatie, alwetende vertellers,…
Het is niet omdat ze niet storen in het verhaal (en via klassieke trucs naadloos overgaan in de pagina) dat ze geen complexe verhalen mogelijk maken!
Rick Remender, Wesley Craig, Lee Loughridge, Deadly Class (2014) Image Comics
Hier worden een Leitmotif en een flashback verwerkt.
7. Strip heeft voor elk wat wils
In tegenstelling tot boeken, waar je moeilijker kan uitvissen of het boek écht iets voor jou is, is strip een zeer direct visueel medium. Daardoor zijn de thema’s, de sfeer, en de onderwerpen veel sterker zichtbaar. Dat heeft het voordeel dat je als “moeilijke lezer” sneller een strip kan ontdekken die je minstens qua tekenstijl of qua onderwerp kan bekoren!
Wie het Engels of Frans voldoende machtig is, vindt zo ook heel wat Manga die gericht zijn op heel specifieke onderwerpen: wijndegustatie, golf, bloemschikken of eender welke sport, maar ook klassieke Europese strip heeft een resem beroepen, hobby’s en ervaringen “verstript”, soms als humor, soms als drama!
8. In Strip blader je snel eens terug, wat makkelijker is voor wie snel afgeleid is
Je kent het wel (zeker als je AD(H)D hebt, of je leven heel druk is), even niet opletten, en je zit je af te vragen wie Graaf Smirnov nu is, of je je hem herinnert uit een vorig hoofdstuk, en waarom hij begint te praten over bloemen…
Even terugbladeren, naar de pagina waarin hij voor het eerst opduikt, en je bent weer mee. Een stuk moeilijker in een film, maar zelfs in een boek is het terugbladeren minder makkelijk.
Zelfs op dezelfde pagina, heb je mensen die “direct mee zijn”, terwijl anderen even moeten (of willen!) puzzelen en mijmeren. En net dát brengt ons bij…
9. Strips volgen je eigen tempo
Bekijk je graag het tekenwerk? Wil je een dialoog in je hoofd afspelen? Lees je nog even het begin van de pagina opnieuw? Of ben je zo’n speed reader die door de pagina’s surft?!
Geen probleem: Strip laat beiden toe. Een voordeel voor wie graag degusteert, maar ook voor wie weinig tijd heeft!
En dan vooral voor wie door tijdsgebrek het (strip)boek regelmatig opzij moet leggen, want vaak ben je in één oogopslag weer mee met het verhaal!
10. Strip is een hobby die je leven lang meegaat
In tegenstelling tot de meeste boeken, staat op veel kinderstrips geen leeftijd. Of het nu de naïeve Power Fantasies van superheldencomics, de absurd groteske Manga gevechten, of de nostalgie van een familiestrip als Suske & Wiske zijn, de kans is groot dat je ze even graag kunt lezen op 10- of op 30-jarige leeftijd.
Natuurlijk apprecieer je andere zaken, zoals verborgen referenties naar politieke actualiteit, of de kunde van de tekenaar, of zelfs gewoon het gevoel “thuis te komen” in je eigen jeugdherinneringen.
Meer nog dan boeken (en ik herlees soms een flard Roald Dahl met genot!) heeft Strip het potentieel om nostalgie te combineren met onvermoede laagjes. Veel strips werden (hoewel we dat niet meer zien) voor volwassenen geschreven! Dat we ze als kind al konden appreciëren, is enkel omdat ook het bovenste laagje, de leuke tekeningen of flauwe mopjes ons innerlijke kind aanspreken.
Net dát is wat Strip lezen zo boeiend en interessant kan maken. Zelfs “banale” avonturenstrips als Kuifje kregen intussen diepe monografieën die dieper graven dan de eerste blik, en zelfs over het veel “volkser” Suske & Wiske valt wel wat te vertellen!
Wie strips leest, zal dat waarschijnlijk dus blijven doen, en steeds nieuwe laagjes kunnen ontdekken! Zélfs als die nooit overgaat op de “zwaardere” Graphic Novel!
Zo… wat denken jullie? Nog meer redenen om Strip lezen te verdedigen?
Of heb ik het bij het foute eind?
Laat gerust iets weten in de commentaren!
